Nedavni napad na aktivistkinje i aktiviste ispred Opštine Jezero, za vrijeme održavanja sjednice Opštinskog vijeća, kulminacija je višegodišnje građanske borbe protiv geoloških istraživanja i eksploatacije ruda u dolini rijeke Plive. Aktivistkinje i aktivisti iz Jajca i Jezera već dvije godine pokušavaju da ukažu na moguću ekološku katastrofu na području općina Jezero i Jajce zbog geoloških istraživanja kompanije SNK Metali iz Bijeljine, čiji je vlasnik Lykos Balkan Metals.
Borba protiv geoloških istraživanja započela je u junu prošle godine, a brojni aktivisti i aktivistkinje, nevladine organizacije pružaju podršku mještanima Jezera i Majdana. Slična situacija odvija se i u Kaknju, gdje je kompanija Eastern Mining, vođena od strane iste osobe koja stoji iza Lykosa, izrazila želju za kopanjem ruda u Varešu. Ovo je alarmantan trenutak u kojem je važno da cijela bosanskohercegovačka javnost shvati i razumije ozbiljnost situacije.
Općinsko vijeće Jezero koje je prošle godine složno odbacilo zahtjev za nastavak geoloških istraživanja i eksploatacijom ruda, ovog mjeseca je ponovo okupljeno sa namjerom da se isti taj zahtjev odobri, tvrde aktivisti i odbornici opozicije. Inicijativu za sastanak je pokrenula Snežana Ružičić, načelnica Opšine Jezero, a skupština je prekinuta zbog lošeg zdravstvenog stanja jedne od odbornica.
Na sjednici Skupštine opštine, održanoj ranije ove sedmice, trebalo je razmotriti zahtjev kompanije „SNK Metali“ d.o.o. iz Bijeljine za davanje saglasnosti za izvođenje detaljnih geoloških radova na projektu „Sinjakovo“, u skladu sa rješenjem Ministarstva energetike i rudarstva iz 2021. godine. Brojni aktivisti i aktivistkinje su se okupili ispred zgrade Općine Jezero, a u jednom trenutku došlo je i do pokušaja fizičkog napada na jednu od aktivistkinja iz Jezera koje se bori protiv geoloških istraživanja i otvaranja budućih rudnika teških metala koji bi ugrozili cijeli ekosistem u dolini Plive. Zahvaljujući hitnoj intervenciji Policijske stanice Jezero, veći sukobi su spriječeni.
Osim Jezerana, skupu su se pridružili i Jajčani, Šipovljani kao i nekoliko osoba iz Mrkonjić Grada. Prisutnima se obratio i predstavnik svih nevladinih organizacija u Jajcu koje su se borile protiv gradnje mHE na rijeci Plivi.
U saopštenju za javnost koje je prekjučer objavljeno na zvaničnom profilu načelnice Ružičić kaže se: “Pomenuta tačka sjednice SO 20.6.2023. razmatranja saglasnosti nastavka ISPITIVANJA očigledno je zasmetala maloj grupi lica iz opštine Jezero, ali zanimljivo – većem broju lica iz drugih opština koji su se, kršeći zakone Republike Srpske, a prije svega, bilo kakvo demokratsko načelo, okupili ispred dječijeg igrališta u neposrednoj blizini zgrade opštine.
Članom 8. i 9. Zakona o javnom okupljanju (Službeni glasnik Republike Srpske broj 118/08), predviđeno je da je za organizovanje mirnog okupljanja građana organizator dužan da podnese prijavu u roku od najkasnije 48 časova, prije početka održavanja mirnog okupljanja, a prema informacijama sa kojima raspolažemo, prijava nije podnesena nadležnim organima.
Usljed nenajavljenog okupljanja, ponavljamo, kršeći sve nadležne zakone Republike Srpske, došlo je do narušavanja javnog reda i mira, od strane okupljenih lica, a u skladu sa Članom 7. Zakona o javnom redu i miru (Sl.glasnik Republike Srpske, broj 11/15 i 58/19) na način da su se lica svađala, vikala i nepristojno ponašala, te pokušala fizički da se obračunaju sa zaposlenim radnikom komunalnog preduzeća.
Ovim putem se obraćamo javnosti, te demantujemo natpise da je zaposlenik komunalnog preduzeća nasrnuo na jedno od okupljenih lica, kako su određeni portali prenijeli.
Posebno ističemo i da su okupljena lica istakla natpise na javnu površinu dječijeg igrališta – nepristojnog, uvredljivog sadržaja na engleskom jeziku kojim su isticali govor mržnje, te time narušili dječiju igru i spriječili roditelje i djecu da se nesmetano kreću igralištem.”
U oktobru prošle godine 13 odbornika Skupštine opštine Jezero jednoglasno je donijelo odluku kojom su zabranili geološka istraživanja nikla, kobalta, litija i drugih minerala u tom području. Međutim, investitori i njima bliske osobe, koji su vodili ove aktivnosti, zbog očigledno velikog finansijskog interesa, nisu odustali od svojih planova.
Iz neformalne grupe koja djeluje na Facebook stranici „Stop rudnicima u dolini Plive“ ističu da je došlo vrijeme da ne smiješ iskazati svoje nezadovoljstvo ni na ulici jer nisi Lykosov plaćenik.
Sjednici Općinskog vijeća prethodila je nedavna „velika vijest“ o pronalasku zlata na lokaciji Zekilova kosa u Općini Jezero. Edin Hozan, načelnik općine Jajce, kaže da u ovoj općini prate dešavanja i da je Općina Jajce izričito protiv rudnika u dolini Plive.
Međutim, građani Jajca koji pomno prate ova dešavanja ali i građani okolnih mjesta strahuju za zdravlje ljudi i životinja. Iz mnogobrojnih ekoloških udruženja upućuju na činjenicu da se eksploatira i kobalt – toksični hemijski sastav koji dobiven iz površina zemljinih kora zajedno sa ostalim elementima može da se proširi na čitavo jedno područje.
Po svemu sudeći, načelnica Općine Jezero u svemu tome ne vidi nikakav problem. Nedavno je ugostila i aktuelnog ministra enegetike i rudarstva RS, odakle su se zajedno uputili put Šipova kako bi usaglasili smjernice po pitanju detaljnih geoloških istraživanja na području općina Mrkonjić Grad, Šipovo i Jezero.
Nakon posljednjih burnih dešavanja u ovoj opštini, strasti se ne smiruju – prepucavanje načelnice i građana preko društvenih mreža se nastavlja. Preko Facebook stranice „Stop rudnicima u dolini Plive“ aktivisti poručuju načelnici Ružičić :“Od napadača pravite žrtvu i na ovaj način ponižavate našu sugrađanku što je izišla i rekla Stop Lykosu! Niko nije napravio veći haos u Jezeru kao što ste ga sada Vi napravili! Komšija da komšijom ne govori, brat s bratom, kum sa kumom… Sve zbog sitnih interesa, ali i tvoga Lykosa i Bošnjakovića! Zapitajte se šta radite samo! Proći će ovo, nećete imati obraz proći Jezerom! Zapamtite šta smo Vam rekli!”
Aktivisti i građani Jajca i Jezera istuču da neće odustati od svoje borbe bez obzira na sve pritiske. Sve što žele je očuvana rijeka Pliva bez rudnika i zagađenja. Pliva kao turističko odredište, a ne investitorski interes.
Video napada na aktivisticu možete pogledati ovdje.
Izvor fotografije i videa: Facebook/Stop rudnicima u dolini Plive
