Kako izgleda lokalna samouprava kad se spustiš s papira na teren – ili, što bi se u Crnoj Gori reklo, kad ‘iziđeš da osmotriš’
Piše: Emin Temalj
Ne mislim da se lokalna samouprava može sagledati kroz jednu pośetu, jedan razgovor ili jedan sastanak. Ali svaki direktan susret s ljudima koji svakodnevno nose njen teret daje dio slike – onu nijansu koja izostaje iz izvještaja, dokumenata i planova. Moja radna pośeta Opštini Novi Grad Sarajevo bila je upravo to: prilika da iz prve ruke, makar na kratko, vidim kako izgleda upravljanje zajednicom od gotovo 120 hiljada ljudi, na terenu đe se svakodnevni problemi prepliću s ambicijama za razvoj i evropsku budućnost.
Tokom radne pośete Opštini Novi Grad Sarajevo, koja je realizovana u okviru međuinstitucionalnog dijaloga i procesa evropskih integracija, imao sam priliku da što bi se reklo, zavirim „iza kulisa“ najveće sarajevske opštine. Službenici i rukovodioci su me srdačno dočekali i otvoreno govorili o izazovima s kojima se suočavaju, ali i o projektima na koje s pravom mogu biti ponosni!
Izazovi koji traže sistemska rješenja
Jedno od ključnih pitanja koje dominira lokalnom agendom jeste deponija Smiljevići. Ovaj problem nije samo komunalne prirode – riječ je o višedecenijskom infrastrukturnom pitanju koje traži sanaciju, modernizaciju i višemilionska ulaganja. Lokalna uprava ođe ne može sama. Potrebna je podrška kantonalnog, entitetskog i državnog nivoa, kao i međunarodnih partnera. Utisak mi je da bi rješavanje problema Smiljevića bio više nego konkretan korak ka zdravijem okruženju i održivom razvoju.
Pored ekoloških izazova, evidentan je i problem odlaska mladih, koji je takođe aktuelan i u Crnoj Gori. Zadržati mlade ljude ne znači samo ponuditi im posao, već i stvoriti zajednicu u kojoj će se osjećati vrijedno, uključeno i perspektivno. U tom kontekstu, politika prema mladima mora biti proaktivna i povezana sa širim ciljevima evropskih integracija.
Svijetli primjeri razvoja
Elem, nije sve u znaku problema. Au contraire. Novi Grad je primjer opštine koja aktivno ulaže u javni prostor i zajednički život. Posebno me impresionirao Park “Safet Zajko” – ne samo zbog svoje fizičke uređenosti, već i zbog sadržaja koji okupljaju različite generacije.
Tokom juna, opština organizuje manifestaciju Novogradski dani, koja traje cijelih 30 dana i obuhvata kulturne, sportske i zabavne programe. To je pokazatelj koliko lokalna zajednica može biti živa i dinamična kad postoji volja i dobra organizacija. Uz to, u istom parku se održavaju i treninzi FC Barcelona kampa – prilika za đecu svih uzrasta da treniraju pod nadzorom stručnjaka iz renomirane katalonske škole fudbala. Takvi sadržaji grade povjerenje građana i vraćaju vjeru da se kvalitetan javni život može izgraditi i održati.
Lokalni nivo – temelj evropskih integracija
U kontekstu evropskih integracija, korisno je pratiti kako lokalne vlasti sarađuju s civilnim društvom i uključuju različite aktere u oblikovanje lokalnih politika. Takva partnerstva ne samo da jačaju transparentnost i odgovornost, već doprinose i konkretnim rezultatima koji se osjete u svakodnevnom životu građana.
Kroz rad u CPCD-u u analizi lokalnih inicijativa, postaje mi sve jasnije koliko sličnih izazova dijele opštine u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini – posebno u pogledu korišćenja IPA fondova, regionalne saradnje i projekata koji se temelje na aktivnom uključivanju građana. Upravo te sličnosti otvaraju prostor za međusobno učenje i jačanje lokalnih kapaciteta na obje strane granice.
Iz prethodnog iskustva u Skupštini Crne Gore i njemačkom Bundestagu nosim dodatnu potvrdu da lokalni nivo ima snagu – kada se prepozna i podrži. I da evropski put ne mora da bude apstraktan. On postaje stvaran upravo kroz projekte i inicijative koje pokreću lokalne zajednice.
Ne kaže se bez razloga: “All politics is local.” Sve što se planira na višim nivoima, na kraju se mora sprovoditi upravo ođe – u opštinama, među ljudima, u svakodnevnom životu. Zato vjerujem da svaka ozbiljna evropska priča mora početi lokalno – u zajednicama koje znaju šta im treba i koje imaju kapacitet da to i ostvare.
